Informacja dot. wzrostu cen opłaty za zagospodarowanie odpadów komunalnych
W ostatnim czasie mieszkańcy naszej gminy zostali powiadomieni o znacznej podwyżce opłat za zagospodarowanie odpadów komunalnych, jakie będą obowiązywać od początku 2021 roku. W mediach i w „powszechnym” obiegu jest dużo informacji i jeszcze więcej dyskusji na ten temat. Niestety mało w nich rzetelnego przedstawienia zasad jakie obowiązują w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi.
Ustawa z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz zmianie innych ustaw nałożyła na gminy obowiązek wdrożenia nowego sytemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowe zasady obowiązują od 1 lipca 2013 roku. Systemem zostały objęte wszystkie nieruchomości zamieszkałe (gospodarstwa domowe), generujące odpady komunalne. Przepisy ustawy nakładają na gminę obowiązek organizowania postępowań przetargowych na wybór podmiotu wykonującego usługę odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych.
To nie dotyczy tylko naszej gminy
W większości gmin w Polsce w ostatnim czasie następuje znaczny wzrost opłat za zagospodarowanie odpadów komunalnych. W skali gmin członkowskich Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, do którego należy nasza gmina, średnio od 50 do nawet 100%. Wzrost ten wynika ze wzrostu cen, które w nowych przetargach rozstrzyganych przez gminy zaoferowały przedsiębiorstwa świadczące usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów. W nielicznych gminach obowiązują co prawda jeszcze nieco niższe stawki opłat, które zostały określone w poprzednich i jeszcze obowiązujących przetargach. Wszystko wskazuje jednak na to, że stawki te, po rozstrzygnięciu nowych przetargów, będą zdecydowanie wyższe.
Kto za to odpowiada?
Bardzo często odpowiedzialność za podwyżki opłat za zagospodarowanie odpadów przypisuje się wójtom gmin oraz burmistrzom i prezydentom miast. Niejednokrotnie winą za ten stan rzeczy obarcza się rady gmin i miast, które podejmują stosowne uchwały w tym zakresie – zupełnie niesłusznie! Warto przyjrzeć się przepisom regulującym te ważne dla każdego z nas zagadnienia. Przepisy w sposób jednoznaczny określają, że system gospodarki odpadami w każdej gminie musi być systemem samofinansującym się. Innymi słowy - jeśli w wyniku przetargu ustalona zostanie kwota, za którą np. w danym roku przedsiębiorca będzie odbierał i zagospodarowywał odpady w gminie, to w dużym uproszczeniu na kwotę tę muszą złożyć się wszyscy mieszkańcy. Co ważne gmina nie może na tym systemie ani zarabiać, ani z własnego budżetu do niego dopłacać. Pojawiające się zatem tu i ówdzie, najczęściej podczas różnorakich sporów politycznych, argumenty, według których władze gminy zwiększają opłaty za „śmieci” w celu podratowania budżetu, są kompletnie nieprawdziwe.
Przyczyny podwyżek opłat
Dlaczego zatem niemal we wszystkich gminach w Polsce opłaty z tytułu zagospodarowania odpadów wzrosły lub też niebawem wzrosną o kilkadziesiąt procent? Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele. Jednak tym, co w szczególności wpływa na wysokość opłaty jest drastyczny wzrost kosztów związanych z przetworzeniem odpadów, czyli tym co dzieje się z naszymi śmieciami, gdy przedsiębiorca za to odpowiedzialny odbierze je spod naszej posesji. Na te koszty wpływa m.in.:
1) wzrost tzw. opłaty marszałkowskiej ustalanej przez Ministra Środowiska
Jeszcze w 2017 roku za każdą tonę odpadów składowaną na wysypisku firma odbierająca odpady zapłaciła 74,26 zł. W roku 2020 opłata ta została ustalona na poziomie 270 zł za tonę. A zatem w przeciągu zaledwie 3 lat wysokość tej opłaty wzrosła o 263%.
2) wzrost cen energii elektrycznej
Zużycie energii jest jednym z podstawowych kosztów obciążających niemal każdego przedsiębiorcę. Nie inaczej jest z przedsiębiorcami zajmującymi się zagospodarowaniem odpadów. Tymczasem dla przykładu, w stosunku do 2019 roku, dla przedsiębiorców, średni wzrost cen energii w roku 2020 wynosił ok. 50%.
3) wzrost płacy minimalnej
W roku 2017 płaca minimalna wynosiła 2000 zł. W roku 2021 urosła już do 2800 zł, czyli wzrost w ciągu trzech lat wynosi aż 40%.
4) wzrost wymagań technicznych w stosunku do miejsc magazynowania odpadów i in.,
5) do tego dochodzą uwarunkowania w skali makro - jak chociażby słabo rozwinięty rynek surowców wtórnych i brak rozszerzonej odpowiedzialności producentów opakowań za wprowadzanie ich do obrotu.
Jest jeszcze wiele czynników wpływających na zwiększenie kosztów obsługi systemu. Wszystko to musi znaleźć odzwierciedlenie w oferowanych w przetargach cenach wywozu
i zagospodarowania odpadów.
Czy ten problem da się rozwiązać?
Rozwiązanie problemu wadliwego, w opinii wielu fachowców, systemu gospodarki odpadami w naszym kraju, nie należy do zadań łatwych. Samorządowcy skupieni w ramach Śląskiego Związku Gmin i Powiatów są jednak zgodni, iż w procesie tym, ustawowo winni zostać ujęci producenci opakowań, którzy mimo, iż wprowadzają je do obrotu, nie współfinansują kosztów zbiórki, transportu oraz przetwarzania odpadów. Konieczne jest zatem wprowadzenie rozszerzonej odpowiedzialności producentów. Warto dodać, że Unia Europejska nakazuje wdrożenie odpowiednich przepisów w tym zakresie, póki co jednak nie doczekaliśmy się tego typu rozwiązań w polskim ustawodawstwie.
Ważna jest tu też odpowiednia postawa nas samych. To my musimy dążyć do tego, aby w naszych domach powstawało jak najmniej odpadów oraz do tego, by śmieci, które już „wyprodukujemy” były we właściwy sposób posegregowane.
